ADI HALA MEÇHUL

Yapay zekâ, robotik ve bunların ekonomiye ve topluma potansiyel etkileri konusunda uzman olan Martin Ford, “Robotların Yükselişi” kitabıyla robot ile zeki yazılımların insan hayatına etkilerini birçok yönüyle ele alıyor.

Gelişen teknolojinin insanın sosyal ve ekonomik hayatına nasıl etki edeceği konusunda önemli bilgiler ve çıkarımlarda bulunuyor. Kitap on bölümden oluşmakta, birçok konuyu ele alan bu kitap, ekonominin gelişen teknoloji ile nasıl bir dönüşüm yaşayacağı üzerinde daha fazla durmaktadır.

Ford, geleceği etkileyecek robot ve yapay zekâ konularına değinirken, bunun sonucunda etkilenecek ekonominin durumu hakkında varsayımlarda bulunur. Ekonominin çok dinamik bir yapıya sahip olduğu gerçeği, geçen yüzyıl da insanlık gördü. Tarımın makineleşmesiyle milyonlarca insanın işinden olduğu, bunun sonucunda fabrikalarda iş aramak üzere şehirlere göç başladı. Ardından otomasyon ve küreselleşmeyle işçiler üretim sektöründen hizmet sektörüne geçtiler. Ford, bu noktada şu gerçeğe dikkat çeker: Bu geçiş dönemlerinde kısa vadeli işsizlik yükseldiyse de bu dönemlerin asla kalıcı olmadığı ve yeni iş alanları doğduğunu söyler. Bu duruma şöyle bir örnekte gösterir: Avustralya tarımının hikâyesini anlatan Jared Diamond’un “Çöküş: Medeniyetler Nasıl Ayakta Kalır ya da Yıkılır” adlı kitabında Avrupalıların Avustralya'ya geldiklerinde sulak ve yeşil bir araziyle karşılaşıp akabildiklerine tarla ve çiftlik kurarlar. Ama gerçekler 20 yıl geçmeden ortaya çıkar çünkü bereketli görünen bu topraklar aslında çok kurak bir iklime sahipmiş. Yazarın burada anlatmak istediği ekonominin çok hızlı ve ani bir dinamiğe sahip olduğudur.

Ford, ekonominin yeni bir cağa girdiğine dikkat çekerek, en tanımlayıcı özelliği ise işçiler yerine makinelerin bırakılması olacağıdır. Başka bir deyişle “Makine, işçinin üretkenliğini artıran bir araçtır.” İnsan isçisinden makine işçiliğine hızlı bir geçişin olmasını Ford, bilgisayar teknolojisinin yükselişi olduğunu söyler. Ayrıca bu hızın katlana katlana büyümesinin gelişmelerin daha çok etkili hale getiriyor.

On bölümden oluşan kitabın ilk başlığı “Otomasyon Dalgası”dır. Bu başlıkta günümüzde robot işçilerden örnekler vererek onların birçok özelliklerinden bahsediyor. Ayrıca ülkeler arası üretim sektöründeki ihracat ve ithalat gelir gider dalgalandırmaları karşılaştırarak örnekler veriyor.

Ford’un değindiği diğer bir konu ise “Karşılaştırmalı Üstünlük” kavramıdır. Bu kavram makinelerin günün birinde insanların büyük bölümünü işsiz bırakacağı görüşünü reddeden ekonomistlere ait bir kavramdır. Bu kavrama göre bir insanın uzun yıllar hummalı eğitimin ve başarı kariyerinin ardından, bugün dünyanın önde gelen beyin cerrahlarından biri kabul edilin ile yazılımı güçlü bir robotla kıyaslandığında insanın daha üstün olduğunu kabul eder. Karşılaştırmalı üstünlük teorisine göre robotların yazılım uygulamaları, kolayca çoğaltılabilir. Bu durum makilerin fırsat olmaktan çıkartır. Ford, kitabın diğer başlıklarında ise eğitim, sağlık, endüstri gibi sektörlerin robot ve akıllı yazılımların nasıl bir etki yapacağını konusunda önemli çalışmalar aktarıyor. Bu sürecin işleyişi hakkında bilgi verirken maliyet ve piyasa hakkında öngörülerde bulunuyor.

Martin Ford, “Robotların Yükselişi” kitabında insan hayatının her alanında önemli değişmeler yaşanacak öngörülerde bulunuyor. Ayrıca makine, yapay zekâ, süper yazılımların şuanda ki gelişim süreci hakkında bilgiler veriyor.

Robotların Yükselişi

Martin Ford

Çev. Cem Duran

Kronik Yayıncılık, 8. Baskı, Ağustos 2020, İstanbul.

Yorumlar